Dzieła sztuki - ile kosztuje ich ubezpieczenie w domu i mieszkaniu?

Wbrew pozorom trzymanie dzieł sztuki w mieszkaniu wcale nie jest rzadkością. Za to rzadko zdarza się, aby ktoś trzymał w domu dzieła sztuki o najwyższej wartości, ale obrazy, przedmioty dekoracyjne, rzeźby i inne elementy warte od kilku tysięcy złotych wzwyż z pewnością już warto zabezpieczyć. Co dokładnie uznawane jest za dzieło sztuki przez towarzystwo ubezpieczeniowe? Ile kosztuje ubezpieczenie dzieł sztuki w domu i mieszkaniu i jak należy je zabezpieczyć, aby w razie zniszczenia lub kradzieży TU wypłaciło odszkodowania?

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Co jest dla ubezpieczyciela dziełem sztuki?
2. Kiedy ubezpiecza się dzieła sztuki?
3. Jak dzieło sztuki można ubezpieczyć?
4. Ile ubezpieczenie dzieła sztuki kosztuje?
5. Kiedy nie przysługuje nam odszkodowanie za dzieło sztuki?

Co jest dziełem sztuki dla ubezpieczyciela?

Każde towarzystwo ubezpieczeniowe inaczej definiuje przedmioty, które uznaje za dzieła sztuki. Najczęściej ubezpieczyciele określają je jako przedmioty o wysokiej wartości, które jednocześnie mają wartość artystyczną, historyczną i/lub muzealną. Dzieło sztuki może być autentykiem lub reprodukcją, jeśli powstało w obecności samego artysty lub członków jego rodziny/potomków.

Za dzieła sztuki najczęściej uznaje się:

• obrazy, rysunki, malowidła, kolaże, grafiki,
• rzeźby kamienne i drewniane, a także wykonane z innych materiałów,
• odlewy rzeźb i posągów (ich wykonanie musi być nadzorowane przez spadkobierców artysty lub samego artystę),
• dywany, tkaniny ścienne,
• fotografie (sygnowane podpisem autora, posiadające wartość kolekcjonerską),
• gobeliny,
• inne, indywidualnie uznane przedmioty.

Wszystko zależy od indywidualnej oceny TU.

W jakich sytuacjach ubezpiecza się dzieła sztuki?

Dzieła sztuki ubezpieczają prywatni kolekcjonerzy, muzea, galerie i wszystkie miejsca, w których rzeczy o wysokiej wartości artystycznej są przechowywane. Ubezpieczenie może dotyczyć sposobu przechowywania, sposobu ekspozycji, transportu oraz kradzieży (lub kradzieży z włamaniem). Ubezpieczenie dzieła sztuki nigdy nie obejmuje spadku jakości spowodowanego czasem lub nieodpowiednim przechowywaniem.

Dlatego właściciele dzieł zobowiązani są do zapewnienia odpowiednich warunków oraz konserwacji obrazów i innych rzeczy, które zostały objęte ubezpieczeniem. Przykładowo przechowywanie obrazu bez żadnego zabezpieczenia w słonecznym miejscu może doprowadzić do niszczenia farby z powodu wilgoci i światła.

Jeśli trzymamy dzieła sztuki w domu lub w mieszkaniu, musimy zadbać o ich odpowiednie zabezpieczenie przed kradzieżą. Większość towarzystw ubezpieczeniowych wymaga:

• drzwi antywłamaniowych,
• zamknięcia drzwi i wszystkich okien na czas nieobecności w domu,
• rolet antywłamaniowych,
• specjalnych osłon na dzieła sztuki,
• innych, odpowiednich dla danego dzieła sztuki zabezpieczeń.

Kiedy dojdzie do rażącego niedbalstwa (zostawienia otwartych drzwi, trzymania kluczy w ogólnie dostępnym miejscu), TU nie wypłaci nam odszkodowania za utracone dzieła.

Jak można ubezpieczyć dzieło sztuki?

Można wykupić osobną polisę albo rozszerzyć polisę mieszkaniową. Dzieła sztuki mogą, ale nie muszą być potraktowane jako ruchomości domowe. U wielu ubezpieczycieli to osobna kategoria, która znacznie może podnieść koszt ubezpieczenia mieszkania.

Jeśli chcemy wykupić polisę na dzieła sztuki, to zakup ubezpieczenia przez internet (w całości) nie będzie możliwy. Dużą część formalności da się załatwić online, ale niestety nie wszystko. W większości przypadków towarzystwo ubezpieczeniowe i tak będzie chciało wysłać na miejsce swojego rzeczoznawcę oraz upewnić się, że rzeczywiście posiadamy przedmiot o deklarowanej wartości. Jeżeli posiadamy więcej niż jedno dzieło sztuki, stwórzmy dwie kopie listy, na której są one spisane. Musimy ją oficjalnie podpisać, tak samo jak nasz ubezpieczyciel. Kopie warto trzymać w różnych miejscach.

Ile kosztuje ubezpieczenie dzieł sztuki?

To jedno z najdroższych ubezpieczeń. Patrząc jednak na wartość dzieł sztuki, nie powinno się oszczędzać na polisie. W przypadku polisy mieszkaniowej, dzieło sztuki o niskiej wartości (do 10 000 zł) podnosi cenę ubezpieczenia o ok. minimum 600 zł za rok.

Jeśli wybieramy osobne ubezpieczenie dzieł sztuki o dużej wartości, przygotowujemy się na wydatki od tysiąca do kilku tysięcy złotych rocznie. Wszystko zależy od:

• wartości dzieła,
• stanu dzieła.

Ponieważ dzieła sztuki uznawane jest za mienie ruchome o dużej wartości, to każdy taki przedmiot wymaga opinii rzeczoznawcy. Dla TU ważne jest też potwierdzenie autentyczności mienia oraz dokument potwierdzający legalność nabycia dzieła. Może to być np. certyfikat z galerii sztuki.

W jakich sytuacjach nie uzyskamy odszkodowania za dzieła sztuki?

Przede wszystkim w sytuacjach, które są wynikiem rażącego niedbalstwa: niezabezpieczenie domu lub mieszkania przed złodziejami. Dodatkowo na odmowę wypłaty odszkodowania wpływają: niewłaściwe przechowywanie dzieła sztuki, nieodpowiednie zabezpieczenie dzieła w transporcie i brak regularnej konserwacji. Towarzystwo Ubezpieczeniowe sprawdzi także, czy dzieło sztuki zostało naprawdę skradzione (czy nie dochodzi do próby wyłudzenia). Wszystkie warunki polisy zawsze są zawarte na liście wyłączeń odpowiedzialności w OWU.

Każdy, kto posiada dzieła sztuki, powinien pomyśleć o ubezpieczeniu. Potwierdzeniem tego jest sytuacja z listopada 2020 roku, w którym podpalono mieszkanie w Warszawie - znajdowały się w nim kolekcja fotografii i reprodukcji obrazów Witkacego.

Autor artykułu:
Marcin Jastrzębski
Dyrektor regionalny Unilink oraz ekspert ds. ubezpieczeń