Kogo można uposażyć w polisie na życie?

Polisa na życie daje możliwość wskazania osoby uposażonej. To ktoś, kto otrzyma odszkodowanie w razie naszej śmierci, jeśli zostaną spełnione pewne warunki. Śmierć nie może być m.in. wynikiem samobójstwa czy też wzięcia udziału w bójce. Uposażonym w polisie może zostać każdy, nie tylko członkowie rodziny. Jeśli chcemy, to uposażyć możemy nawet bank (w którym posiadamy zadłużenie), organizację charytatywną czy schronisko.

Spis treści:

1. Co oznacza uposażenie kogoś w ubezpieczeniu na życie?
2. Kto może być uposażonym w ubezpieczeniu?
3. Jaka jest różnica między osobą uposażoną a spadkobiercą?
4. Jak wskazać uposażonego w ubezpieczeniu na życie?
5. Na co uważać, wybierając uposażonego?

Co oznacza uposażenie kogoś w ubezpieczeniu na życie?

Osoba uposażona to ktoś, kto otrzyma gwarantowane środki z naszej polisy na życie w przypadku naszej śmierci. Uposażenie kogoś oznacza więc zadbanie o jego bezpieczeństwo finansowe nawet wtedy, gdy już nas nie będzie. Choć na co dzień wolimy nie myśleć o tego typu sprawach, to wybierając polisę na życie warto się zastanowić, kogo chcemy w niej uposażyć. Warto też mieć na uwadze, że dziedziczenie środków z ubezpieczenia będzie zależało od jego rodzaju.

Ubezpieczenia ochronne: indywidualne, terminowe oraz bezterminowe gwarantują wypłatę odszkodowania uposażonym osoby ubezpieczonej w przypadku jej śmierci oraz wypłatę odszkodowania za zdarzenia, które będą się działy w trakcie jej życia. Wtedy pieniądze trafiają do samego ubezpieczonego. Z kolei ubezpieczenia mieszane charakteryzują się tym, że jeśli dojdzie do śmierci osoby ubezpieczonej, to uposażeni otrzymają świadczenie z tytułu zgonu i oszczędności bądź środki inwestycyjne zgromadzone w trakcie płacenia składek przez ubezpieczonego.

Kto może być uposażonym w ubezpieczeniu?

W momencie podpisywania polisy na życie powinniśmy wskazać osoby bądź osobę uposażoną. Możemy wskazać kogokolwiek - nie musi być to członek rodziny. Co więcej, możemy uposażyć nawet dowolną organizację charytatywną czy schronisko. Możemy także uposażyć więcej niż jedną osobę. W tej sytuacji musimy określić, ile procent z odszkodowania dostaną konkretni uposażeni. Nie muszą być to równe kwoty. To my decydujemy, ile środków dostanie konkretna osoba.

Jeśli nie wskażemy osoby uposażonej, odszkodowanie zostanie wypłacone członkom rodziny uprawionym do dziedziczenia majątku w następującej kolejności:

• małżonkowi w całości,
• dzieciom w częściach równych,
• rodzicom w częściach równych,
• innym spadkobiercom ustalonym ustawowo w częściach równych.

Każdy, kto nie chce, aby środki z polisy (z jakiegokolwiek powodu) trafiły do spadkobierców, musi wskazać wybranych uposażonych w umowie ubezpieczeniowej. Uposażyć można także bank, w którym posiadamy kredyt - w ten sposób nasi bliscy nie będą obciążeni jego spłatą, jeśli umrzemy przedwcześnie.

Czy można uposażyć osobę nieletnią?

Tak. Jeśli śmierć osoby ubezpieczonej nastąpiła przed ukończeniem 18 roku życia przez uposażonego, prawo do rozporządzania odszkodowaniem zdobywa jego opiekun prawny. Nie oznacza to jednak, że może wykorzystać te pieniądze zgodnie ze swoją wolą. Każdy wydatek poniesiony z odszkodowania musi być zatwierdzony przez kuratora. Opiekun prawny jest zobowiązany do uzasadnienia planowanych wydatków.

Ponadto wypłata odszkodowania dla nieletnich może być utrudniona. W przypadku osób pełnoletnich formalności zajmują dwa tygodnie. Jeśli uposażony ma mniej niż 18 lat, sprawa może ciągnąć się tygodniami. Dlatego uposażenie nieletniego dziecka powinno być ostatnią opcją, jaką wybieramy. Jeśli nie posiadamy nikogo, komu możemy zaufać i go uposażyć, możemy wybrać opcję uposażenia nieletniego z odroczonym terminem wypłaty środków. Wtedy dziecko otrzyma odszkodowanie dopiero po ukończeniu 18 roku życia.

Jaka jest różnica między osobą uposażoną a spadkobiercą?

Najczęściej uposażamy spadkobierców, ale nie zawsze tak się dzieje. Tu warto mieć na uwadze, że spadkobiercy oraz uposażeni mają inne prawa. Osoba uposażona ma prawo tylko i wyłącznie do odszkodowania. Spadkobiercy dziedziczą nasz majątek: środki na koncie, nieruchomości oraz... długi.

Co zatem w sytuacji, w której zmarły był zadłużony, a jednocześnie uposażył nas do ubezpieczenia?

Możemy być spokojni. Nawet jeśli odrzucimy spadek, aby nie przejmować długów, to i tak otrzymamy odszkodowanie z polisy. To świadczenie nie wchodzi w skład spadku i nie jest dodatkowo opodatkowane. Wyjątkiem są ubezpieczenia inwestycyjne. Towarzystwo Ubezpieczeniowe musi zapłacić podatek dochodowy wynoszący 19 proc. sumy ubezpieczenia, o tyle więc zostanie pomniejszone odszkodowanie. Jeśli osoba ubezpieczona zrezygnuje z tego typu polisy przed końcem umowy, otrzyma od TU wypłatę, będącą sumą wpłaconych składek powiększoną o zyski kapitałowe. I w tej sytuacji zysk z ubezpieczenia jest opodatkowany.

Ważne! Po rozwodzie były mąż lub też była żona nie przestają być uposażonymi. W tej sytuacji konieczna będzie zmiana w zapisach polisy. Można to zrobić w każdym momencie albo w momencie corocznej opłaty składki.

Jak wskazać uposażonego w ubezpieczeniu na życie?

Podczas kupowania polisy na życie lub opłacania składki do już posiadanego ubezpieczenia powinniśmy poinformować ubezpieczyciela, że chcemy kogoś uposażyć. Nie jest wymagana obecność tej osoby.

Musimy jednak podać następujące dane osoby uposażanej:

• imię i nazwisko,
• numer PESEl,
• stopień pokrewieństwa z nami (lub wskazać, że dana osoba nie należy do rodziny),
• musimy także określić procentowy udział uposażonego w świadczeniu (jeśli jest kilku uposażonych).

Przed uposażeniem danej osoby powinniśmy ją wcześniej powiadomić o swoich zamiarach. Co prawda prawo tego nie wymaga, ale o takich sprawach powinno się informować zainteresowanych.

Na co uważać, wybierając uposażonego?

Wybór uposażonego powinien być naprawdę przemyślany. Większość osób kieruje się pierwszeństwem pokrewieństwa. Jednak dobrze wiemy, że stosunki rodzinne bywają naprawdę napięte. Nie zawsze należy patrzeć na więzy krwi. Ponadto mnóstwo osób żyje w związkach nieformalnych. Nasz partner lub partnerka nie mogą liczyć na spadek, jeśli nas zabraknie. Formalnie nie są naszą rodziną, nawet jeśli ich tak traktujemy. Tym bardziej warto rozważyć uposażenie partnera, z którym żyjemy w nieformalnym związku.

Podczas uposażenia osoby nieletniej miejmy na uwadze to, kto zostanie jej opiekunem prawnym w razie naszej śmierci. Jeśli nie ufamy tej osobie, to albo zmieńmy opiekuna prawnego (co zresztą jest zalecane), albo zawrzyjmy w OWU zapis o możliwości wypłaty środków dopiero po skończeniu 18 roku życia przez uposażonego.

Pamiętajmy także o sytuacjach, w których Towarzystwo Ubezpieczeniowe nie wypłaci uposażonemu odszkodowania.

Te sytuacje to:

• samobójstwo ubezpieczonego,
• przebywanie na terenie państwa, w którym toczą się działania wojenne,
• spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu,
• skażenie jądrowe,
• wzięcie udziału w bójce (z tragicznym skutkiem).

Podstawą do odmowy wypłaty polisy jest też zatajenie ważnych informacji o stanie zdrowia - np. próba ubezpieczenia się na życie w momencie, w którym dowiemy się o poważnej chorobie, a następnie ukrycie tego przed TU. Wyłączenia odpowiedzialności mają chronić ubezpieczycieli przed wyłudzeniami odszkodowań.

Autor artykułu:
Leszek Osiewacz
Dyrektor Sprzedaży Produktów Życiowych i Zdrowotnych Unilink S.A.