Rodzaje dróg w Polsce - co trzeba wiedzieć?

Sieć drogowa w Polsce przez ostatnie 20 lat nie tylko poprawiła swoją jakość, ale również znacząco się wydłużyła. Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że w 2004 r. drogi publiczne na terenie naszego kraju liczyły sobie łącznie 379 193,6 kilometra. Analogiczny wynik z 2022 r. to już 429 815,6 kilometra. Drogi publiczne to główna, ale nie jedyna kategoria dróg w Polsce. Postanowiliśmy wyjaśnić, jakie są inne rodzaje dróg w naszym kraju. Oprócz analizowania podziału dróg ze względu na właściciela oraz zarządcę zwracamy również uwagę na kwestię przepisów drogowych. W tym kontekście chodzi między innymi o dopuszczalne prędkości.

Jakie są kategorie dróg publicznych i różnice między nimi?

Już wcześniej informowaliśmy o tym, ile liczą sobie wszystkie drogi publiczne na terenie naszego kraju. Podział dróg na publiczne i niepubliczne ma duże znaczenie, więc warto go krótko przedstawić. Odpowiedzi na pytanie, jakie są kategorie dróg publicznych, a także czym charakteryzuje się droga publiczna, trzeba szukać w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. 1985 nr 14 poz. 60). Ten akt prawny wskazuje, że możemy wyróżnić dwa główne rodzaje dróg - publiczne oraz niepubliczne. Drogą publiczną jest droga zaliczona do jednej z kategorii wymienionych przez ustawę z dnia 21 marca 1985 roku, z której dodatkowo może korzystać każdy. Korzystanie z drogi publicznej, czyli drogi krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej musi uwzględniać jej przeznaczenie oraz przepisy.

Wspomniane wcześniej drogi niepubliczne to szeroka kategoria, do której należą drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów. Mowa o drogach które nie zostały zaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych, a także nie są zlokalizowane w pasie drogowym drogi publicznej. Zarządzanie drogami niepublicznymi, a także ich utrzymanie i oznakowanie jest obowiązkiem zarządcy terenu lub właściciela danej działki (jeśli dla terenu nie wyznaczono zarządcy). Drogi niepubliczne mogą należeć do różnych podmiotów. Czasem zdarza się, że właścicielem niepublicznej drogi wewnętrznej jest gmina. Chodzi o drogę niezaliczoną do dróg gminnych. Osoby pytające, jakie są rodzaje dróg w Polsce, powinny też wiedzieć, że drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne są własnością samorządu - odpowiednio wojewódzkiego, powiatowego lub gminnego. Z kolei drogi krajowe to własność Skarbu Państwa.

Poszczególne rodzaje dróg publicznych różnią się zarządcą

Własność drogi publicznej wiąże się blisko z kwestią sprawowania zarządu i kontroli nad nią. Zarządcą dróg krajowych jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Za utrzymanie dróg wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych odpowiada z kolei: zarząd województwa, zarząd powiatu oraz wójt/burmistrz/prezydent miasta. Pod pojęciem utrzymania trzeba rozumieć wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych oraz wszystkich innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, a także zapewnienie przejezdności zimą. Poza tym zarządca odpowiada za planowanie budowy, przebudowy i remontu dróg oraz ich ochronę przed nadmiernym zużyciem.

Drogi publiczne - jakie są dozwolone prędkości w Polsce?

Z opisywanym tematem (rodzaje dróg w Polsce) wiążą się również przepisy ruchu drogowego. Zanim wyjaśnimy, jaka jest maksymalna prędkość na drogach w Polsce, warto zwrócić uwagę, że drogi krajowe dzielą się przede wszystkim na autostrady, drogi ekspresowe oraz drogi międzynarodowe. Ustawa o drogach publicznych wskazuje również, że wymagane są odpowiednie oznaczenia dróg ekspresowych oraz autostrad, o które powinien zadbać zarządca. Natomiast ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602) informuje, jakie są maksymalne limity prędkości na drogach.

Dozwolone prędkości zależą nie tylko od rodzaju drogi, ale również od typu poruszającego się pojazdu. W przypadku samochodu osobowego, motocykla, a także samochodu ciężarowego z dopuszczalną masą całkowitą wynoszącą maksymalnie 3,5 tony, dopuszczalne prędkości na drogach poza obszarem zabudowanym przedstawiają się następująco:

• na autostradzie - 140 km/h
• na drodze ekspresowej dwujezdniowej - 120 km/h
• droga ekspresowa jednojezdniowa oraz droga dwujezdniowa posiadająca co najmniej dwa pasy przeznaczone dla każdego kierunku ruchu - 100 km/h
• na pozostałych drogach - 90 km/h

Nie zapominajmy, że powyższe dopuszczalne prędkości mogą być modyfikowane przez znaki drogowe. Artykuł 20 prawa o ruchu drogowym ponadto wskazuje, że na obszarze zabudowanym dopuszczalna prędkość pojazdu lub zespołu pojazdów wynosi 50 kilometrów na godzinę. Poza tym niektóre pojazdy muszą się poruszać z niską maksymalną prędkością określoną przez przepisy niezależnie od typu drogi. Przykładem jest ciągnik rolniczy - w tym również z przyczepą (30 km/h), motocykl (również z przyczepą), czterokołowiec i motorower, którymi przewozi się dziecko w wieku do 7 lat (40 km/h) oraz hulajnoga elektryczna i urządzenie transportu osobistego (20 km/h).