Czy ubezpieczenie budynków rolniczych jest obowiązkowe?

Prowadzenie gospodarstwa rolnego wiąże się nie tylko z zadaniami wynikającymi z hodowli upraw, ale także z podporządkowaniem się przepisom prawa. Jednym z jego wymogów jest ubezpieczenie gospodarstwa rolnego, które dotyczy większości rolników, będąc dla nich ustawowym obowiązkiem.

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Co składa się na obowiązkowe OC rolników?
2. Czym jest budynek rolniczy?
3. Co obejmuje ubezpieczenie budynków rolniczych?
4. Czego nie obejmie ubezpieczenie gospodarstwa rolnego?
5. Co grozi rolnikowi za brak obowiązkowego OC?

Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego, czyli pakiet ochronny

Zakłady ubezpieczeń mają w swojej ofercie pełne pakiety ochronne, obejmujące zarówno dobrowolne, jak i wymagane ustawą ubezpieczenia rolników. Na obowiązkowe ubezpieczenie rolników składa się:

• OC rolników, wynikające z posiadania gospodarstwa rolnego,
• ubezpieczenie budynków rolniczych (od ognia i zdarzeń losowych) wchodzących w skład gospodarstwa.

Konieczność wykupienia ubezpieczenia reguluje ustawa z dnia 22 maja 2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. To właśnie w tym akcie prawnym wyszczególnione są wszelkie wytyczne i warunki, które obligują rolnika do wykupienia ubezpieczeń.

Czym jest budynek rolniczy?

Budynki należące do rolnika będą podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu, jeśli spełniają kryteria bycia budynkiem gospodarstwa rolnego (rolniczym). Warto w tej sytuacji skorzystać ze wspomnianej już ustawy, która definiuje czym jest gospodarstwo rolne i wynikający z tego tytułu obowiązek ubezpieczenia budynków. Mianowicie - za gospodarstwo rolne uważany jest każdy obszar użytków rolnych, które przekraczają powierzchnię 1 hektara.

Oznacza to, że każde gospodarstwo poniżej tej powierzchni nie jest objęte obowiązkiem ubezpieczeniowym a jego właściciel nie musi ubezpieczać zlokalizowanych na jego terenie budynków. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby rolnik wykupił dobrowolną polisę ubezpieczeniową, która będzie chronić jego nieruchomości.

Ubezpieczenie budynków w gospodarstwie nie zależy jednak tylko i wyłącznie od powierzchni gospodarstwa rolnego. Także i same budynki muszą spełniać kilka kryteriów, aby podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu. Mianowicie, budynki te muszą:

• stanowić część gospodarstwa rolnego,
• posiadać powierzchnię większą niż 20m2,
• być trwale związana z gruntem (mieć fundamenty),
• być własnością rolnika.

W praktyce, o ile ogólne warunki ubezpieczenia nie stanowią inaczej, polisa ubezpieczeniowa (oprócz mieszkalnego budynku rolniczego) może objąć stodołę czy szopę. Polisę można oczywiście rozszerzyć o dowolny zakres w którym uwzględnione zostaną dodatkowe obiekty, jak np.: altany, budynki gospodarcze, garaż czy brama wjazdowa. Należy pamiętać, iż obowiązek wykupienia OC budynków rolnych powstaje z dniem pokrycia ich dachem.

Co obejmuje ubezpieczenie budynków rolniczych

Ubezpieczenie rolnicze budynków gospodarstwa rolnego obejmuje swoim zakresem ochronę przed skutkami trzynastu zdarzeń losowych, wymienionych w ustawie. Należą do nich:

• ogień,
• huragan,
• powódź i podtopienia,
• deszcz nawalny,
• grad oraz opady śniegu,
• uderzenia Pioruna oraz eksplozje,
• obsunięcia ziemi oraz tąpnięcia,
• lawiny i upadki statku powietrznego.

W przypadku braku wspomnianego ubezpieczenia, koszty wszelkich napraw rolnik musi pokryć z własnej kieszeni, co może okazać się finansową katastrofą. Dobrą praktyką jest też rozszerzenie obowiązkowej polisy o niewymienione w ustawie ryzyka, takie jak przepięcia, wandalizm, przemarzanie czy upadki drzew na budynki. Warto je wykupić, aby gospodarstwo rolne było chronione kompleksowo.

Czego nie obejmuje ubezpieczenie gospodarstwa rolnego?

Zakład ubezpieczeń staje się odpowiedzialny za mienie rolnika z chwilą podpisania przez niego umowy oraz opłacenia składki ubezpieczeniowej. Są jednak zdarzenia, których ubezpieczenia rolników nie obejmują, czyli ubezpieczyciel nie odpowie za powstałe szkody. Dotyczą one sytuacji w których:

• ubezpieczający (lub osoba zamieszkała na terenie gospodarstwa) umyślnie doprowadził do powstania szkód,
• szkody powstały na skutek niedbalstwa ze strony ubezpieczającego się,
• szkody powstały na skutek trzęsienia ziemi,
• szkody są skutkiem działań górniczych i wynikają z przepisów prawa geologicznego i górniczego.

Warto też wiedzieć, że nie wszystkie budynki w gospodarstwie rolnym są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem, nawet jeśli ich powierzchnia wynosi więcej niż ustawowe 20m2. Mowa tutaj o:

• budynkach, które cechują się stanem technicznym wynoszącym 100% normy zużycia,
• budynkach, które zostały przeznaczone do rozbiórki (na mocy prawomocnej decyzji).

Z ustawy wyłączone jest także ubezpieczenie zlokalizowanych na terenie gospodarstwa rolnego namiotów oraz foliowych tuneli. Każdy rolnik musi pamiętać, aby zgłaszać ubezpieczycielowi sytuacje w których budynek przestaje spełniać warunki niezbędne do objęcia go ubezpieczeniem. Zostanie on bowiem wyłączony z ubezpieczenia, wpływając tym samym na obniżenie składki.

Jaka jest kara za brak ubezpieczenia budynków rolnych?

Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia budynków gospodarczych podlega kontroli. Do jej przeprowadzenia uprawiony i zobowiązany jest starosta, wójt, burmistrz lub prezydent miasta - w miejscu w którym położone jest gospodarstwo rolne.

Każdy rolnik, który nie dopełnił ustawowego obowiązku i nie wykupił ubezpieczenia swoich budynków, może spodziewać się kary finansowej, która wynosi równowartość jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Opłata karna musi zostać wniesiona na rzecz gminy w której położone jest gospodarstwo rolne.

Co daje ubezpieczenie gospodarstwa rolnego

Obowiązkowe ubezpieczenie budynków zlokalizowanych w gospodarstwie rolnym, chroni budżet rolnika przed skutkami najczęściej występujących zdarzeń losowych. Nie oznacza to jednak, że nie mogą wydarzyć się i inne sytuacje (niewymienione w ustawie) od których warto się ubezpieczyć.

Dla poczucia pełnego komfortu, ustawowe ubezpieczenia rolników można poszerzyć, wykupując polisę zawierającą nie tylko wspomniane już obowiązkowe OC rolnika i ubezpieczenie budynków rolniczych, ale także ubezpieczenie mienia ruchomego oraz ubezpieczenie NNW.

Autor artykułu:
Marcin Jastrzębski
Dyrektor regionalny Unilink oraz ekspert ds. ubezpieczeń