Parkowanie na chodniku - co mówią przepisy i sądy?

Wzrost liczby pojazdów chronionych przez polskich ubezpieczycieli wydaje się imponujący. Pod koniec 2018 r. firmy ubezpieczeniowe obsługiwały około 25 milionów polis OC. Cztery lata wcześniej, analogiczny wynik zbliżał się do 20 milionów aktywnych ubezpieczeń. Natomiast pod koniec 2023 r. liczba chronionych pojazdów wynosiła około 28 milionów. Ciągły wzrost liczby pojazdów mechanicznych sprawia, że problem dotyczący braku miejsc parkingowych jest coraz bardziej widoczny, a parkowanie na chodniku w niektórych miejscach stanowi wręcz normę. Trudno się więc dziwić, że rodzimi kierowcy często pytają, kiedy można parkować na chodniku. Postanowiliśmy udzielić zwięzłej odpowiedzi na to ważne pytanie. Nawiązujemy również do tematu parkowania w kontekście zakupu OC lub AC oraz kalkulacji składki ubezpieczeniowej. Najpierw jednak zajmijmy się zasadami wyznaczonymi przez prawo o ruchu drogowym.

Prawo drogowe mówi czy można parkować na chodniku

Odpowiedzi na różne pytania związane z zasadami ruchu drogowego, trzeba szukać w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602). Parkowanie na chodniku nie stanowi wyjątku pod tym względem. Odpowiedź na pytanie o to, kiedy można parkować na chodniku, zawiera artykuł 47 prawa o ruchu drogowym. Wskazuje on, że zatrzymanie/postój na drodze dla pieszych kołami jednego boku albo przedniej osi pojazdu samochodowego (o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 tony) to rozwiązanie możliwe jeśli:

• w danym miejscu nie ma zakazu zatrzymania lub postoju
• szerokość chodnika dla pieszych wynosi co najmniej 150 centymetrów po jego częściowym zajęciu, a ustawiony pojazd nie utrudni ruchu pieszym
• po ustawieniu pojazdu przednią osią na chodniku, nie będzie on tamował ruchu na jezdni

Jeżeli spełnione zostaną dwa pierwsze warunki, to dopuszczalne jest także zatrzymanie lub postój na drodze dla pieszych przy krawędzi jezdni całego samochodu osobowego, motocykla, motoroweru lub wózka rowerowego. Inny pojazd o masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 tony, może być pozostawiony w całości na chodniku tylko w miejscu oznaczonym odpowiednimi znakami.

Jeżeli analizujemy parkowanie na chodniku, to warto zwrócić uwagę, że przepisy dodatkowo zabraniają zatrzymania pojazdu w odległości mniejszej niż 10 metrów od przejazdu kolejowego/tramwajowego i skrzyżowania. Analogiczny limit odległości (10 metrów) dotyczy zatrzymania przed przejściem dla pieszych oraz przejazdem dla rowerów. Na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu, zakaz zatrzymania w odległości do 10 metrów obowiązuje też za przejściem dla pieszych oraz przejazdem dla rowerów. Warto o tym wspomnieć, bo czasem pojawiają się pytania o parkowanie za przejściem dla pieszych, a także wątpliwości dotyczące tego, ile metrów od przejścia można parkować.

Zakaz parkowania na chodniku: czasem analizują go sądy

W przypadku różnych kwestii związanych z ruchem drogowym, interpretacja przepisów kodeksu drogowego czasem wzbudza wątpliwości. Dlatego znaczenie mogą mieć również wyroki sądów. Jeżeli chodzi o parkowanie na chodniku, przepisy też nie zawsze są stuprocentowo jasne. Warto zatem zwrócić uwagę na następujące przykłady orzecznictwa sądów:

• Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 9 września 2015 r. (sygnatura akt: XI W 5421/15) wskazujący, że niemożność zatrzymania się w danym miejscu zgodnie ze wszystkimi wymogami określonymi przez prawo o ruchu drogowym, oznacza zakaz zatrzymania lub postoju (w tym zaparkowania pojazdu).
• Wyrok Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2018 r. (sygnatura akt: V W 4245/17) informujący, iż dopuszczalne jest parkowanie w odległości poniżej 10 metrów od skrzyżowania na terenie strefy ruchu.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 stycznia 2022 r. (sygnatura akt: I OSK 194/19), wedle którego wjazd na posesję nie może być traktowany jako chodnik w kontekście artykułu 47 ustawy prawo o ruchu drogowym.

Jeżeli kierowca ma wątpliwości dotyczące tego, czy mandat za parkowanie na chodniku został nałożony zasadnie, to oczywiście może go kwestionować i odmówić przyjęcia. Wspomniany mandat za „naruszenie warunków dopuszczalności zatrzymania lub postoju pojazdu na chodniku” ma wysokość do 100 zł i jest połączony z dodatkową sankcją w formie punktu karnego. Poważniejsze konsekwencje (mandat do 300 zł i 5 punktów karnych) grożą za zatrzymanie się zbyt blisko przejazdu, skrzyżowania lub przejścia dla pieszych.

O sposobie parkowania informujemy ubezpieczyciela

Warto dodać w ramach podsumowania, że parkowanie na chodniku ma również pewien aspekt ubezpieczeniowy. Mianowicie, jeśli chodnik pod blokiem lub domem jest głównym miejscem postoju naszego pojazdu, to trzeba taką informację przekazać zakładowi ubezpieczeń. Ubezpieczyciele przed wyliczeniem składki OC lub autocasco dość często pytają bowiem o to, gdzie pojazd jest parkowany nocą. Wyniki kalkulacji składki OC/AC z co najmniej kilku towarzystw może nam przedstawić agent ubezpieczeniowy.

Sprawdź, który agent najlepiej porówna dla Ciebie składki OC i autocasco >