Ubezpieczenia dla rolników: rozszerzony katalog dopłat do upraw

Polska pogoda staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. Na początku 2025 r. obawy wzbudzał między innymi bardzo suchy luty, który może zapowiadać późniejsze kłopoty związane z suszą i pożarami. W związku z powyższym, temat ubezpieczeń upraw rolnych staje się bardziej aktualny niż zwykle. Również dlatego, że na początku 2025 roku nastąpiła ważna zmiana prawna. Mianowicie, został rozszerzony katalog upraw objętych dopłatami (65%) do składek ubezpieczenia. Warto dokładniej wyjaśnić na czym polega ta zmiana. Na początku przypomnijmy jednak podstawowe zasady związane z państwowym dofinansowaniem ubezpieczeń upraw rolnych.

Dopłaty do ubezpieczeń upraw: też w dobrowolnych polisach

Jeszcze przed zaprezentowaniem zmian dotyczących dotowanych ubezpieczeń upraw, warto wyjaśnić podstawowe zasady działania tego systemu pomocy państwa dla producentów rolnych. Został on uregulowany przez ustawę z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2025 r. poz. 251). Ten akt prawny wskazuje, że ze środków budżetu państwa udzielane są dopłaty do składek ubezpieczeniowych dotyczących produkcji roślinnej i zwierzęcej. Konkretniej rzecz ujmując, państwo dopłaca:

• do 65% składki za 1 ha upraw rolnych
• do 65% składki do 1 sztuki zwierzęcia gospodarskiego

Warto zwrócić uwagę, że w przypadku dotowanych ubezpieczeń, występuje podział na polisy obowiązkowe i dobrowolne. Wynika to z faktu, że według ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, rolnik otrzymujący dopłaty bezpośrednie powinien ubezpieczyć przynajmniej połowę areału dotowanych upraw od co najmniej jednego ryzyka ubezpieczeniowego wśród wymienionych przez przepisy (powódź, susza, grad, ujemne skutki przezimowania lub przymrozki wiosenne).

Niewypełnienie obowiązku związanego z zakupieniem ubezpieczenia upraw, oznacza konieczność wniesienia opłaty karnej, wynoszącej 2 euro od jednego hektara. Naturalnie, rolnik oprócz wymaganej polisy może wykupić też dobrowolną ochronę upraw i jest to nawet zalecane. Dobrowolna i dotowana ochrona ubezpieczeniowa obejmuje skutki następujących zdarzeń: huragan, deszcz nawalny, uderzenie pioruna, obsunięcie się ziemi i lawina. Rolnicy zainteresowani dotowaną ochroną, mogą pokrywać bezgotówkowo koszt składki ubezpieczeniowej poprzez pomniejszenie swoich dopłat bezpośrednich.

Zasady dotowanych ubezpieczeń zostały mocno uregulowane

Wspomniana ustawa o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich określa dokładne zasady funkcjonowania rocznego, dotowanego przez państwo ubezpieczenia. Chodzi nie tylko o wprowadzenie jednolitych definicji ubezpieczeniowych i zakresów ochrony. Przykładowo, przepisy obligują również zakład ubezpieczeń do wypłaty odszkodowania, jeśli szkody w plonie głównym wyniosły co najmniej:

• 25% na skutek suszy
• 10% w razie szkód spowodowanych przez huragan, powódź, deszcz nawalny, grad, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne

Elementem państwowej regulacji jest też ustawowe ograniczenie maksymalnych pomniejszeń sumy odszkodowania (franszyz) w zależności od różnych typów upraw. Natomiast sumy ubezpieczenia są ustalane przez producenta rolnego i zakład ubezpieczeń uczestniczący w systemie dotowanych polis. Sumy ubezpieczeniowe nie mogą jednak przekroczyć maksymalnych kwot określonych przez rozporządzenie. Aktualnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 listopada 2024 r. w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2025 r. (Dz.U. poz. 1695).

Katalog upraw objętych dopłatami do składek ubezpieczenia - co się zmieniło?

Skoro już zostały wyjaśnione podstawowe zasady funkcjonowania systemu dotowanych ubezpieczeń upraw, to warto teraz poinformować, jakie zmiany wprowadza rozszerzony katalog dopłat do upraw, a raczej rozszerzony katalog upraw objętych dopłatami (65%) do składek ubezpieczenia. Otóż, ustawa z dnia 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. 2024 poz. 1836) poszerzyła listę upraw objętych preferencyjnymi zasadami ubezpieczeń o: słonecznik, facelię, len, konopie włókniste, rośliny bobowate drobnonasienne, rośliny zielarskie i gorczycę.

Ustawa z dnia 27 listopada 2024 r. wprowadziła jednak nie tylko szerszy katalog upraw objętych dopłatami (65%) do składek ubezpieczenia. Rząd zdecydował się również na inne zmiany. Jedną z nich jest zwiększenie maksymalnego limitu redukcji odszkodowania/franszyzy (z 10% do 35%) w ubezpieczeniu upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek. Kolejna zmiana polega na wprowadzeniu możliwości pełnego dotowania ubezpieczeń upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek cechujących się wyższą składką.

Poza tym modyfikacji uległa ustawowa definicja przymrozków wiosennych, co również wydaje się korzystne dla części producentów rolnych. Obecnie przymrozki wiosenne definiuje się jako „szkody spowodowane przez obniżenie się temperatury poniżej 0°C, w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 czerwca”. Wcześniejsza definicja z ustawy mówiła natomiast o szkodach występujących od 15 kwietnia.

Jako rolnik jesteś zainteresowany ubezpieczeniem upraw (dobrowolnym lub obowiązkowym)? Sprawdź u agenta, jaką ofertę mają ubezpieczyciele >