Prawo jazdy A1, A, A2, AM - jakie są różnice?

W ramach naszych artykułów tłumaczymy dość często pewne kwestie motoryzacyjne, które są powiązane z ubezpieczeniami. Do tej grupy można zaliczyć temat praw jazdy kategorii A. Liczba ich rodzajów wzrosła względem czasów, w których wielu kierowców zdawało tak zwaną „teorię” w ramach kursu na swoje prawa jazdy. Właśnie dlatego dość często pojawiają się na przykład pytania o to, jakie uprawnienia do kierowania pojazdami zapewnia prawo jazdy A1, prawo jazdy A2 lub prawo jazdy AM. Postanowiliśmy rozwiać wątpliwości dotyczące tego, jakie są kategorie motocyklowe praw jazdy. W artykule nawiązujemy również do tematu obowiązkowego ubezpieczenia OC, które motocyklista lub motorowerzysta powinien wykupić jako posiadacz jednośladu. Trzeba pamiętać o polisie OC, bo stawki karne za jej brak znów wzrosną.

Kategoria A1 - kto i kiedy obecnie może ją uzyskać?

Informacji o tym, jakie są kategorie motocyklowe praw jazdy trzeba szukać w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. 2011 nr 30 poz. 151). Ten akt prawny wskazuje, że prawo jazdy A1 stwierdza uprawnienia danej osoby do kierowania:

• motocyklem o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nie większej niż 11 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,1 kW/kg
• motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW
• pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM (tzn. motorowerem i czterokołowcem lekkim)
• zespołem pojazdów złożonym z pojazdu określonego dla tej kategorii wraz z przyczepą (na terytorium RP)

Prawo jazdy A1 jest znane powszechnie jako uprawnienie do kierowania motocyklami z pojemnością skokową silnika do 125 centymetrów sześciennych. Minimalny wiek do kierowania w przypadku kategorii A1 to 16 lat. Jeżeli zatem chcemy uzyskać prawo jazdy A1, to kurs nauki jazdy można rozpocząć na trzy miesiące przed szesnastymi urodzinami (pod warunkiem zgody rodziców). Dość często pojawia się pytanie, ile kosztuje prawo jazdy A1. Szacunkowy koszt samego kursu w 2023 r. to 2500 zł - 3200 zł. Do kosztów trzeba doliczyć m.in. opłatę za egzamin teoretyczny (50 zł), egzamin praktyczny (200 zł) i wydanie prawa jazdy (100,50 zł).

Kategoria A2 - czym można jeździć na jej podstawie?

Skoro już wiemy, do czego uprawnia kategoria A1, to warto zająć się odpowiedzią na pytanie, czym różni się prawo jazdy A2 od zwykłej kategorii A. Zgodnie z przepisami, prawo jazdy A2, które może otrzymać osoba w wieku co najmniej 18 lat uprawnia do kierowania:

• motocyklem o mocy nieprzekraczającej 35 kW oraz stosunku mocy do masy własnej nie większym niż 0,2 kW/kg, który dodatkowo nie powstał w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe o mocy przekraczającej dwukrotność mocy tego motocykla
• motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW
• pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM
• zespołem pojazdów złożonym z pojazdu określonego dla tej kategorii wraz z przyczepą (na terytorium RP)

Jak widać, ustawodawca wskazując do czego uprawnia prawo jazdy A2 postanowił zabezpieczyć się przed próbami obchodzenia przepisów (patrz pierwszy powyższy punkt). Osoby zadające częste pytanie (Kategoria A2 - czym można jeździć?) powinny wiedzieć, że limit wiekowy dla kategorii A wynosi 20 lat pod warunkiem co najmniej dwuletniego wcześniejszego posiadania kategorii A2. Jeżeli dana osoba nie może się pochwalić prawem jazdy A2 posiadanym od co najmniej dwóch lat, to limit wiekowy dotyczący najmocniejszych motocykli rośnie aż do 24 lat.

Podobnie jak w przypadku pozostałych kategorii, kurs prawa jazdy A2/A można rozpocząć trzy miesiące wcześniej. Osoba posiadająca prawo jazdy A1 lub A2 będzie zwolniona z części teoretycznej egzaminu wyższej kategorii. Dlatego dla osób z doświadczeniem zamierzających uzyskać prawo jazdy A lub prawo jazdy A2, cena kursu może być odpowiednio mniejsza.

Kategoria AM: motorower bez prawa jazdy niemożliwy?

Teraz warto wyjaśnić, na jakich zasadach funkcjonuje kategoria AM prawa jazdy. Mianowicie, uprawnia ona do kierowania motorowerem, czterokołowcem lekkim oraz zespołem pojazdów złożonym z pojazdu określonego dla tej kategorii wraz z przyczepą (tylko na terenie RP). Zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, czterokołowiec lekki to rodzaj czterokołowca, którego masa własna nie przekracza 350 kg, a konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h. Natomiast motorower jest pojazdem dwukołowym lub trójkołowym z silnikiem spalinowym o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3 lub z silnikiem elektrycznym o mocy nie większej niż 4 kW, którego konstrukcja ogranicza prędkość do 45 km/h.

Należy również pamiętać, że motorower bez prawa jazdy AM jest dostępny dla osób, które posiadają uprawnienia do prowadzenia pojazdów innej kategorii (np. kat. A lub B). Ponadto prawo jazdy AM nie jest potrzebne osobom, które ukończyły 18 lat przed 19 stycznia 2013 roku. Takim kierującym wystarczy dowód osobisty (zobacz: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2020 r. - sygnatura akt: II KK 22/20).

Kategoria A1, A2, A, AM: jej posiadacz powinien mieć OC

W ramach podsumowania warto podkreślić, że każda kategoria motocyklowa praw jazdy jest związana z ubezpieczeniem OC - o ile oczywiście dana osoba stała się posiadaczem pojazdu podlegającego obowiązkowemu ubezpieczeniu. Obowiązkowe polisy dla posiadaczy motocykli są podobnie zróżnicowane cenowo jak OC dotyczące samochodów. Warto zatem skorzystać z pomocy dobrego agenta ubezpieczeniowego, który podpowie, jakie OC dla motocyklisty jest najlepsze.