Zakaz wyprzedzania dla ciężarówek - na drogach będzie bezpieczniej?

Samochody ciężarowe pomimo niższych rozwijanych prędkości są postrzegane jako spore zagrożenie. Trudno się dziwić biorąc pod uwagę masę niektórych ciężarówek oraz presję czasową nakładaną na ich kierowców. Najnowsze dostępne dane GUS i Policji z 2022 r. wskazują, że na 19 391 wypadków spowodowanych przez kierowców różnych pojazdów, kierujący samochodami ciężarowymi byli sprawcami 1692 poważnych kolizji. Często były to wypadki o tragicznych konsekwencjach. Ustawodawca postanowił więc wprowadzić zakaz wyprzedzania dla ciężarówek, który ma ograniczyć zagrożenie ze strony ciężkich pojazdów na trasach szybkiego ruchu. Postanowiliśmy przyjrzeć się nowym przepisom, gdyż oprócz tematów stricte ubezpieczeniowych analizujemy również prawo drogowe.

Od kiedy zakaz wyprzedzania ciężarówek obowiązuje?

Pytania o zakaz wyprzedzania dla ciężarówek pojawiły się już w 2023 roku. Warto zatem wyjaśnić od kiedy obowiązuje wspomniany zakaz, a także jaka jest jego podstawa prawna. Po sprawdzeniu niedawnych zmian ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602) widzimy między innymi obowiązujący od dnia 1 lipca 2023 roku artykuł 24 ustęp 13. To właśnie wspomniany przepis wprowadził na początku lipca 2023 roku zakaz wyprzedzania dla ciężarówek.

Jeżeli opisujemy zakaz wyprzedzania dla ciężarówek, to należy pamiętać, że dotyczy on pojazdów należących do kategorii N2 lub N3. Do kategorii N2 zaliczamy pojazdy silnikowe przeznaczone do przewozu ładunków z maksymalną masą całkowitą od 3,5 tony do 12,0 ton. Natomiast kategoria N3 obejmuje pojazdy silnikowe przeznaczone do przewozu ładunków o maksymalnej masie całkowitej większej niż 12,0 ton (zobacz: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 z dnia 30 maja 2018 r. oraz załącznik numer 2 do ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym).

Analizowany artykuł 24 ustęp 13 kodeksu drogowego mówi, że kierującemu pojazdem kategorii N2 lub N3 „zabrania się wyprzedzania pojazdu samochodowego na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że pojazd ten porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla pojazdów kategorii N2 lub N3 (obowiązującej na danej drodze)”. Dodatkowy ustęp 14 mówi, że nowy zakaz wyprzedzania dla ciężarówek nie dotyczy sytuacji, w której kierowca samochodu ciężarowego musi wyprzedzić pojazdy wykonujące prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne i wysyłające żółte sygnały błyskowe.

Zakaz wyprzedzania dla ciężarówek: w pakiecie też inny przepis

Nie można pominąć faktu, że zakaz wyprzedzania dla ciężarówek został wprowadzony do kodeksu drogowego w pakiecie z innym przepisem. Mowa o artykule 16 ustęp 2a kodeksu drogowego, który również obowiązuje od 1 lipca 2023 roku. Zgodnie z tym przepisem, kierujący pojazdem zaliczanym do kategorii N2 lub N3, na autostradzie lub drodze ekspresowej o trzech lub więcej wyznaczonych pasach ruchu na jezdni w jednym kierunku powinien korzystać tylko z dwóch pasów ruchu przeznaczonych dla danego kierunku, znajdujących się najbliżej prawej krawędzi jezdni. Identyczna zasada dotyczy osób kierujących zespołem pojazdów o długości wynoszącej ponad 7 metrów.

Podobnie jak zakaz wyprzedzania dla ciężarówek, opisywany wyżej przepis ma zwiększyć bezpieczeństwo na trasach szybkiego ruchu. Jeżeli jednak sprawdzimy zakaz wyprzedzania ciężarówek, wyjątki są widoczne. Mowa o wyprzedzaniu wolno poruszających się pojazdów. Natomiast zasada jazdy po dwóch pasach ruchu określona przez artykuł 16 ustęp 2a kodeksu drogowego musi być stosowana bezwarunkowo.

Zakaz wyprzedzania dla ciężarówek - mandat jest duży?

Wszystkie zakazy w ruchu drogowym wiążą się z pewnymi sankcjami. Zakaz wyprzedzania dla ciężarówek nie stanowi oczywiście wyjątku. Aby sprawdzić, jakie są konsekwencje naruszania wspomnianego zakazu zajrzyjmy do aktualnej wersji Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (Dz.U. 2003 nr 208 poz. 2023). Ten akt wykonawczy został bowiem odpowiednio zmieniony przez Prezesa Rady Ministrów - tak aby od 1 lipca 2023 r. obowiązywały już sankcje za złamany zakaz wyprzedzania dla ciężarówek.

Kierowcy pojazdów kategorii N2 i N3 łamiący zakaz wyprzedzania dla ciężarówek określony przez art. 24 ust. 13 kodeksu drogowego, muszą się liczyć z mandatem wynoszącym 1000 zł. Kara wzrośnie do 2000 zł jeśli w ciągu poprzednich 2 lat popełniono już takie samo wykroczenie. Natomiast każde złamanie analizowanego zakazu skutkuje dopisaniem do konta kierowcy 8 punktów karnych. Jeśli chodzi o lekceważenie nakazu korzystania przez ciężarówki z dwóch pasów ruchu przeznaczonych dla danego kierunku i znajdujących się najbliżej prawej krawędzi jezdni (zobacz: artykuł 16 ustęp 2a kodeksu drogowego), to analogiczna kara wynosi 6 punktów karnych. Z kolei mandat został ustalony na poziomie 500 zł.