Co powinna zawierać umowa kupna - sprzedaży samochodu?

Niezależnie od tego, czy sprzedajemy czy kupujemy używany samochód, zawsze musimy dopełnić konkretnych obowiązków. Na kupującym spoczywa m.in. obowiązek rejestracji pojazdu oraz opłacenia podatku od kupna. Z kolei sprzedający powinien zgłosić fakt sprzedaży w Wydziale Komunikacji i w ubezpieczalni. Obie strony powinny podpisać dwa jednobrzmiące egzemplarze umowy kupna-sprzedaży samochodu. Co musi się znaleźć w takim dokumencie?

Z artykułu dowiesz się:

1. Co zawrzeć w umowie sprzedaży samochodu?
2. Co powinno się sprawdzić przed zakupem samochodu?
3. Jakie obowiązki ciąża na sprzedającym?
4. Jakie obowiązki są po stronie kupującego?
5. Czy rękojmia powinna się znaleźć w umowie kupna/sprzedaży samochodu?
6. Kiedy można odstąpić od umowy kupna/sprzedaży pojazdu?

Co zawrzeć w umowie sprzedaży auta?

Umowa sprzedaży to oficjalna nazwa dokumentu, który często potocznie nazywany jest umową kupna-sprzedaży. Zawsze sporządza się ją w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Powinno się w niej znaleźć jak najwięcej informacji na temat sprzedającego, kupującego, a także przedmiotu transakcji:

• imiona i nazwiska kupującego i sprzedającego, adresy zameldowania i zamieszkania, numery PESEL, numery i serie dowodów osobistych, a jeśli nowych/starych współwłaścicieli jest więcej, to ww. dane wszystkich biorących w transakcji udział osób,
• datę i miejsce zawarcia umowy,
• dane pojazdu (marka i model, rok produkcji, numer rejestracyjny i VIN, wszystkie inne dane, które uważamy za potrzebne),
• cena, za jaką pojazd zostanie sprzedany, sposób uregulowania opłaty (przelew, gotówka, czek, transze), termin wydania samochodu,
• oświadczenia: kupującego - o tym, że zapoznał się ze stanem technicznym samochodu, sprzedającego - o tym, że jest właścicielem auta, że nie jest ono kradzione, nie jest zajęte przez komornika, nie jest zabezpieczeniem pożyczki itp.,
• informacje dodatkowe: o liczbie kluczyków, wydawanych dokumentach, ewentualnym wyposażeniu dodatkowym pojazdu,
• czytelne podpisy kupującego i sprzedającego.

Nigdy nie kupujemy bądź też nie sprzedajemy auta bez pisemnej umowy! Ten dokument dla obu stron jest zabezpieczeniem, gdyby auta zawierało ukryte wady albo gdyby nabywca chciał się wycofać z transakcji bez wyraźnego powodu.

Wzór dokumentu umowy kupno-sprzedaż pojazdu można pobrać tu: Pobierz PDF>>

Co trzeba sprawdzić przed zakupem samochodu?

Przede wszystkim należy się dowiedzieć, czy dany samochód posiada ważną polisę OC. Jeśli nie - to sprzedający powinien ją niezwłocznie opłacić, oczywiście wraz z karą za brak ważnego ubezpieczenia. W sytuacji, w której sprzedający nie chce tego zrobić, powinniśmy zrezygnować z danej oferty. Nawet jeśli jest atrakcyjna, to brak OC jest pierwszym sygnałem, że “coś jest nie tak”. A kiedy kupujemy auto z ważną polisą, to pamiętajmy, że w tej sytuacji OC nie przedłuży się automatycznie po wygaśnięciu terminu.

Bardzo ważne jest sprawdzenie, czy przypadkiem nie chcemy kupić kradzionego samochodu. W tym celu należy dokładnie zweryfikować dane sprzedawcy oraz dane auta w Centralnej Ewidencji Pojazdów oraz Europejskim Rejestrze Pojazdów, a dodatkowo też numer VIN.

Obowiązki sprzedającego po sprzedaży auta

Podstawowe obowiązki sprzedawcy i kupującego określa art. 535 KC: “... sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę”. Ponadto sprzedawca (już po podpisaniu umowy) powinien zgłosić sprzedaż w Wydziale Komunikacji, w którym został zarejestrowany pojazd. Ma na to standardowo 30 dni. Warto jednak dodać, że od 1 lipca 2021 r. termin na zgłoszenie został tymczasowo wydłużony do 60 dni. Taka zmiana będzie obowiązywała do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. Współwłaściciele auta (jeśli są) mogą razem ze sprzedającym udać się w WK lub napisać specjalne upoważnienie do działania w ich imieniu.

O sprzedaży musi zostać powiadomiony także ubezpieczyciel. Wystarczy napisać maila bądź zadzwonić do Towarzystwa Ubezpieczeniowego. Ważne, aby to działanie zostało oficjalnie odnotowane. Sprzedający ma na to 14 dni. Jeśli tego nie zrobi, OC automatycznie przedłuży się w wyznaczonym terminie. Zapłaci on więc za auto, którego fizycznie już nie ma

Obowiązki kupującego samochód - co musi zrobić nabywca?

Kupujący zobowiązany jest do zarejestrowania auta w Wydziale Komunikacji w ciągu 30 dni od daty podpisania umowy kupna sprzedaży. W przypadku używanego pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, aż do końca stanu epidemii COVID-19 lub zagrożenia epidemicznego obowiązuje jednak przedłużony termin wynoszący 60 dni. Wniosek rejestracyjny można znaleźć na stronie Wydziału albo na miejscu. Musi też podjąć decyzję o tym, czy będzie przedłużał OC u obecnego ubezpieczyciela. Jeśli nie chce w ogóle korzystać z oferty obecnego Towarzystwa, konieczne będzie wypowiedzenie umowy OC.

Nie można również zapominać o obowiązku zgłoszenia nabycia pojazdu, który jest niezależny od rejestracji. Na takie zgłoszenie mamy standardowo 30 dni lub 60 dni (dłuższy termin obowiązuje w okresie epidemii COVID-19 albo zagrożenia epidemicznego). Formalności związane ze zgłoszeniem nabycia/zbycia pojazdu można załatwić przez Internet - z wykorzystaniem profilu zaufanego lub certyfikatu kwalifikowanego.

Kolejnym obowiązkiem kupującego samochód jest złożenie deklaracji PCC-3 w Urzędzie Skarbowym. Niestety wiąże się to z podatkami. Trzeba będzie więc zapłacić podatek od kupna samochodu, który wynosi 2 proc. wartości pojazdu. Na wykonanie tego obowiązku kupujący ma 14 dni. Warto mieć świadomość, że urząd skarbowy może samodzielnie określić wartość pojazdu jeśli kwota podana przez podatnika wyda mu się zaniżona. W takiej sytuacji będzie istniała konieczność dopłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Umowa kupna sprzedaży samochodu - czy rękojmia musi się w niej znaleźć?

Rękojmia to odpowiedzialność sprzedającego względem kupującego. Każdy nabywca, który nie zostanie poinformowany o wadach technicznych bądź skomplikowanym stanie prawnym auta, ma prawo powołać się na rękojmię. Obowiązuje ona przez dwa lata, a w razie potrzeby ten okres można skrócić. Oczywiście rękojmia nie dotyczy sytuacji, w których kupujący nabył samochód z wadami i wiedział o nich przed podpisaniem umowy.

W umowie sprzedaży zawsze znajduje się zapis o tym, że kupujący jest świadomy stanu technicznego pojazdu. Bywa jednak tak, że w rzeczywistości... nie jest, ponieważ sprzedający specjalnie ukrywa pewne wady. Dlatego to oświadczenie nie oznacza wyłączenia odpowiedzialności sprzedającego, a kupujący może skorzystać z rękojmi.

Co może być podstawą do odstąpienia od umowy kupna sprzedaży?

Kupujący może domagać się zwrotu pieniędzy (po uprzednim oddaniu auta), jeśli nie został poinformowany o wcześniejszych uszkodzeniach samochodu. Dlatego warto uważać na oferty “bezwypadkowych aut” i zawsze dokładnie sprawdzać ich historię. Ostrzeżeniem dla kupującego jest próba umownego wyłączenia lub ograniczenia dwuletniej rękojmi w umowie podsuwanej przez sprzedawcę. Warto uważać na takie rozwiązanie, mimo że ograniczenie lub wyłączenie rękojmi nie obejmuje wad podstępnie zatajonych

Wspomniane wyłączenie lub ograniczenie standardowej, dwuletniej rękojmi za wady pojazdu będzie możliwe jeśli umowę sprzedaży auta zawierają dwie osoby prywatne. W przypadku używanych samochodów, rękojmia za wady fizyczne daje kupującemu możliwość żądania obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy (przy czym odstąpienie jest możliwe w przypadku istotnej wady). Również jeśli na samochodzie był ustanowiony zastaw albo jeśli jest on zajęty w postępowaniu komorniczym, to możemy skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy, gdyż kupione auto posiada wadę prawną. Podstawą do skorzystania z rękojmi jest też sprzedaż auta przez osobę, która nie była do tego uprawniona..

Autor artykułu:
Marcin Jastrzębski
Dyrektor regionalny Unilink oraz ekspert ds. ubezpieczeń